Kloerss, Sophie-Het recht van de spade

Kenmerken

Conditie: Gelezen

Beschrijving

Zeldzame roman
Speelt zich af tijdens de dertigjarige oorlog inNoord-Duitsland
Elsevier-Amsterdam-1930 (voorplat vermeldt Boeyenga-Sneek)
211 blz.

Recensie in Opwaartsche Wegen: 
Het recht van de Spade, door Sophie Kloerss. Uit het Duitsch, doorBen Onie. Elsevier, Amsterdam 1930.

Boerenromans verschijnen er tegenwoordig veel; met de liefdevoor de natuur is, vrij laat, eindelik ook gekomen die voor deboeren. Zoals de stedeling rust zoekt op 't land, gaan ook veleschrijvers uitrusten van psychologiese en problemenromans enschrijven over 't landvolk. Plaatst men daarbij zijn werk in 'tverleden dan heeft men nog 't voordeel allerlei historiese enfolkloristiese biezonderheden te kunnen verwerken, maar verliestmen toch ook 't onmiddellike kontakt met 't heden. En dat nadeel isgroter dan de winst die 't boek wel interessant kan maken, echtergeen diepte geeft.

Sophie Kloerss heeft meer geschreven over 't landvolk dat woontin Noord-Duitschland. We lazen echter alleen bovenstaand werk datde strijd van de Oost-Friezen tegen de zee behandelt. Eigenaardigis 't Godsbegrip van de hoofdpersoon. Heeft hier nog een dieperebedoeling achter gezeten bij de schrijfster? Heeft ze in deze zwaretijd 't Duitse volk op een zeer werkzaam ras willen wijzen?

Ludolf Lützelberger, de hoofdpersoon, tijdens 't begin van de30-jarige oorlog predikant in het Munsterse, verlaat zijn dorp alsdit verwoest wordt en trekt naar 't Noorden, waar hij onder deFriezen komt, juist wanneer daar de spade in de dijk van een derboeren gestoken is, omdat deze meent zich niet tegen Gods oordeelte moeten verzetten en daarom de waterkeringen verwaarloost. Wie despade er uittrekt is bezitter van de gehele hof, volgens 't oudeFriese recht, en op hem rusten de verplichtingen van de nalatigeeigenaar. De dominee doet 't en wordt zo onverwacht boer. Hijverjaagt niet de vroegere bezitter, maar huwt met diens enigedochter. In zijn strijd tegen de zee leert hij 't land en debewoners liefhebben. Zijn schoonvader werkt hem tegen en probeertnu en dan de zee in zijn vernielingswerk een handje te helpen, wathem echter, dank zij de waakzaamheid van de jonge boer,mislukt.

Ladolf Lützelberger is een heel ander type als zijn schoonvader.Zijn geloof in de scheppende Almacht Gods, doet hem werken enploeteren, zonder vragen, omdat zijn God ook werkt. En geen rampendoen hem wankelen, maar steeds opnieuw begint hij zijn moeilik enhard bestaan, en zo leeft in hem ‘Goddelike kracht in mensenvoortwerkende’. Zo werkende wint hij de liefde en achting van 'tvolk waar hij als vreemdeling kwam. Zijn vrouw blijft hij in eenzwak ogenblik niet trouw, maar een moeilike biecht wordt hemgespaard, daar een zomervloed haar wegneemt. Dubbele liefde schenkthij de overledene.

‘Het recht van de spade’ is een heel eenvoudige roman, zonderpretenties, ook zonder diepere waarde. Het leven van de mensen isvooral van de buitenkant gezien; karakterontwikkeling vinden we bijde hoofdpersoon niet; hij blijft van 't begin tot 't eind dezelfdewerkzame natuur die gelaten de natuurrampen draagt, echter niet erin ondergaat. Het verhaal boeit door de uitwendige gebeurtenissen;van inwendige groei is niets te merken. Het karakter van de Frieseboeren is ook van de buitenkant gezien en bezit de traditioneleeigenschappen.

De vertaling is op een enkele uitdrukking na (b.v. demelk ritselt in de emmer) vrij goed, depunctuatie en de spelling (b.v. Fresenia) laten soms tewensen.

K.F.